De Sint Werenfriduskerk

‘De kathedraal van de Achterhoek’

Voor een kijkje in de kerk klik hier.

In ’t dorp ’n prachtige kark’
machtig stuk wark
krachtig en stark.
toren ku’j van wieten zeen stoan,
neugt ow um d’r hen te goan.

Bovenstaand is het tweede complet van het Zieuwents volkslied, het geeft een goed beeld van de plek die de St. Werenfriduskerk in Zieuwent inneemt. Het is een prachtige kerk midden in het met groen landschap omgeven dorpje. Het was een heel karwei voor de inwoners om hem te bouwen eind negentiende eeuw. De kerk straalt kracht uit met zijn 75 meter hoge toren, hij nodigt je van verre al uit om naar Zieuwent te komen.

De Bouwpastoor

De huidige kerk werd in 1898-1899 gebouwd als vervanger voor de oude Heilige Werenfriduskerk. Die is gebouwd rond het jaar 1795, het was waarschijnlijk te klein en te bouwvallig geworden. De kerk bestond toen ongeveer 100 jaar. Daarnaast is de bouw van de nieuwe St.Werenfriduskerk waarschijnlijk te danken aan pastoor H. Sanderink. Hij kwam in 1894 als pastoor naar Zieuwent. Toen hij in 1895 met de eerste Zieuwentse bedevaart naar het Duitse Kevelaer ging, was hij erg onder de indruk van de bedevaartsbasiliek “Maria Troosteres der Bedrukten” die daar stond. Na het zien van deze kerk had pastoor Sanderink het plan om, in het Achterhoekse dorpje Zieuwent, een grote bedevaartsbasiliek te bouwen die wel wat leek op de basiliek in Kevelaer. Achter de kerk werd een processiepark aangelegd, waarin de gelovigen op symbolische wijze op bedevaart konden.

De bouw

Door pastoor Sanderink werd op 30 juni 1898 de eerste steen gelegd van de nieuwe Werenfriduskerk. Het bouwen van de kerk kostte f146.309,28. (EUR3.805.671,= heden ten dage) Vanuit Winterswijk werden de stenen voor de bouw met de trein naar Lievelde gebracht. Daar werden ze op boerenwagens overgeladen en door de boeren naar Zieuwent gebracht over onverharde vaak modderige wegen.

De kerk was in 15 maanden klaar! Al op 10 oktober 1899 werd de nieuwe kerk ingewijd en op 12 oktober 1899 officieel in gebruik genomen.

De architect

De St. Werenfriduskerk is een ontwerp van architect J.W. Boerbooms, die zelf de inwijding in 1899 niet meer kon meemaken. Boerbooms was ondermeer leerling van de bekende bouwmeester P.J.H.Cuypers. De St. Werenfriduskerk is het belangrijkste werk van Boerbooms geweest.

Boerbooms had het ontwerp voor deze kerk al klaar liggen. Het was door een aantal andere parochies afgewezen. Het dorpje Zieuwent wilde het ontwerp wel graag gebruiken voor de nieuwe kerk. Er zijn een paar kleine dingen veranderd in het ontwerp.

De bouwstijl

Het ontwerp van architect Boerboom was een grote kerk met toren in de neogotische stijl. Deze stijl is een herleving van de middeleeuwse gotische bouwstijl, waarin in heel Europa vele grote kerken en kathedralen gebouwd zijn.

De Neogotische kruisbasiliek met diagonaal geplaatste kapellen aan weerszijden van het koor en hoge, rijk gedetailleerde toren met haakse steunberen is 75 meter hoog. Tegen de klokkenverdieping versierd met beelden en baldakijnen en heeft een slanke, door een balustrade met pinakels omgeven naaldspits.

Door de keuze van het materiaal, de afwisseling van rode baksteen met licht kleurige zandsteen randen, gele klinkers en de afdekkingen met blauwe leien, heeft het een sterke kleurigheid. De speelse kleurrijke buitenkant vertaalt zich ook in het interieur.

Het interieur

Imposant is de ruimtewerking binnenin de St. Werenfrieduskerk door het lijnenspel van pilaren, gewelven, hoge ramen, triforium en spitsbogen. De binnenzijde is voor een groot deel uitgevoerd in baksteen, veelal gepleisterd en gepolychromeerd. Hardsteen voor de basementen, zandsteen voor de kapitelen, bladgele bakstenen voor de archivolten, de gewelfribben, montants, traceringen en dagkanten van de vensters. De gewelven zijn wit met eenvoudige rand en randversieringen, waartussen evangelische figuren. De kerk bevat circa 650 zitplaatsen.

Naam van de kerk

De kerk is gewijd aan de heilige Werenfridus, een monnik uit Engeland, die in het gezelschap van de heilige Willibrord naar ons land kwam. Hij verkondigde het Christendom naar West-Friesland en later ook in Gelderland.

Werenfried betekent: de vrede bewaren( weren=bewaren, fried=vrede). Een beeld van de H. Werenfridus staat aan de buitenkant van de toren boven de hoofdingang en ook tegen één van de pilaren vóór in de kerk. Zijn naamfeest wordt gevierd op 14 augustus.

Financiering

De financiering van de bouw van de kerk is voor een groot deel betaald met giften van inwoners van Zieuwent, die ook veel bouwwerkzaamheden vrijwillig verrichten, zoals het graven van de bouwput en het vervoer van de stenen.

Waarschijnlijk werd er destijds wekelijks (extra) gecollecteerd voor de bouw. Mensen stelden hun spaarpot(je), bedoeld voor de oude dag, beschikbaar. Ook werden er testamenten gemaakt waarin mensen de hele of een deel van hun nalatenschap aan de kerk ten goede lieten komen. Dan waren er in het verleden al fondsen gevormd en werden er geldleningen aangegaan. Bijvoorbeeld via obligaties.

Restauratie

Vlak voordat de St. Werenfriduskerk haar honderdjarig bestaan vierde onderging zij nog een volledige restauratie. In de jaren 1992 – 1994 werd de buitenzijde onderhanden genomen. De binnenzijde werd in 1999 gerestaureerd.

Buitenzijde

Van het rijk kreeg de kerk een subsidiebedrag van f 3.500.000,– voor de buitenzijde van het gebouw. Daarvan moest 20% (f700.000,–) door de Zieuwentse gemeenschap worden opgehoest. De helft had het parochiebestuur al gereserveerd. Het restant f350.000,– werd door de inwoners uit Zieuwent bijeengebracht. Verkoop van aandelen, een loterij en een veiling waren samen met acties van verenigingen en giften goed voor f447.516,–. Van monumentenzorg kwam er later nog een bedrag van f650.000,– voor resterende werkzaamheden.

Binnenzijde

Voor de restauratie aan de binnenzijde kon geen subsidie worden aangevraagd. De f 550.000,- die de opknapbeurt ging kosten moesten met eigen middelen betaald worden. Het parochiebestuur stond voor de helft garant, de rest moest weer uit de portefeuille van de inwoners komen. Ook dit lukt weer met aandelen, loterij, veiling en giften. Maar ook weer met de hulp van vele vrijwilligers die bijvoorbeeld met een schuursponsje al het schoonmetselwerk in de kerk hebben schoongemaakt.

Staties

Ook Stichting PaasPop-Zieuwent doneerde in die tijd een bedrag, waarmee de zestien staties, die de lijdensweg van Jezus uitbeelden, opgeknapt werden. Normaliter bestaan de staties uit 14 schilderingen, maar omdat de Werenfriduskerk twee bogen meer had, zijn het er 16 geworden.